AOC’s vangen korting op met eigen reserves

Als de reserves het toestaan vangen Agrarische Onderwijs Centra de miljoenenkorting op het onderwijs dit schooljaar op met eigen geld. Het Nordwin College kan dat niet en moet overal op bezuinigen.

“Het reguliere onderwijs moet gewoon van goed kwaliteitsniveau zijn. We spreken daarom de reserves aan. Dat geldt voor Citaverde maar ook voor collega-instellingen,” zegt directeur Jan Pieter Janssen. Hij is directeur van het Citaverde College in Limburg en tevens voorzitter van de koepelorganisatie AOC Raad.

De groene mbo-instellingen hebben dit schooljaar te maken met een bezuiniging van 28 miljoen euro, opgelegd door het ministerie van Economische Zaken. De AOC’s hebben de korting, die zich richt op het praktijkonderwijs, tevergeefs aangevochten. In de aanloop naar dit schooljaar werd gevreesd voor ingrijpende gevolgen, tot aan het beëindigen van opleidingen toe.

Core-business
In de praktijk lijkt dat mee te vallen. “Onderwijs is je core-business, dat is je prioriteit,” zegt Janssen. Dus stut je dat met eigen geld. Maar met het aanspreken van reserves kiezen AOC’s voor een kortetermijnoplossing. Daarbij gaan de instellingen ervanuit dat de bezuiniging weer van tafel gaat, want bijpassen met eigen middelen is geen structurele oplossing. Janssen: “We hopen dat de politiek tot het inzicht komt dat de korting op een vergissing berust.”

We hopen dat de politiek tot het inzicht komt dat de korting op een vergissing berust.

De AOC Raad heeft berekend dat de AOC’s 1.000 euro per mbo-leerling minder aan bekostiging krijgen dan de vergelijkbare techniek-opleidingen in het ROC. Daarbij claimen de instellingen dat het verschil een gevolg is van een fout in de bekostiging, waarbij de vergoeding in het verleden voor praktijkonderwijs als aparte geldstroom buiten de financiering van het reguliere onderwijs is geplaatst. Die geldstroom voor het praktijkleren is nu opgedroogd, waarmee de AOC’s een gat hebben in de financiering van het reguliere onderwijs, waar het praktijkleren, zo is hun standpunt, toe behoort.

En hoewel de Onderwijsinspectie dit jaar in haar onderwijsverslag vaststelde dat de AOC’s er ‘collectief financieel goed voor staan’, zijn niet alle AOC’s in staat om de korting op te vangen met middelen uit de reserves. Zo zit het Nordwin College in Leeuwarden met de handen in het haar. “Reserves hebben wij niet meer,” zegt Ton Stierhout, voorzitter van het college van bestuur. De noordelijke instelling voor vmbo en mbo is de laatste jaren flink gegroeid van 2.800 naar 3.500 leerlingen met als gevolg dat er volop geïnvesteerd moest worden in huisvesting en docenten, legt Stierhout uit. Consequentie daarvan is dat de reserves uitgeput zijn en de solvabiliteit laag. Aanleiding voor de onderwijsinspectie om de financiële gesteldheid van instelling nauwgezet in de gaten te houden, aldus Stierhout.

Slachtoffer
Zo wordt het Nordwin College min of meer slachtoffer van het eigen succes. Er is bewust ingezet op groei om aansluiting te houden bij de agrarische ambities in Friesland, waar food, water en zuivel belangrijke ontwikkelingsthema’s zijn. Die sectoren moeten worden gevoed met mbo’ers.

Ook dit jaar groeide het aantal leerlingen, wat opnieuw een voorinvestering vergde in huisvesting. De school leende daarvoor 7,5 miljoen euro. Daarnaast is er flink bezuinigd, zegt Stierhout. De instelling kreeg door de korting op het praktijkonderwijs van EZ 1,8 miljoen euro minder op een totaalbudget van circa 30 miljoen euro.

We kunnen in de voorbereiding op de stage toch moeilijk een foto van een koe of een trekker laten zien.

Stierhout: “We kunnen het praktijkleren niet helemaal schrappen, leerlingen moeten toch praktijklessen hebben gehad voordat ze op stage gaan. We kunnen in de voorbereiding daarop toch moeilijk een foto van een koe of een trekker laten zien.” Toch is er bezuinigd op het praktijkleren, alsook op andere onderdelen, zoals de bedrijfsvoering, zegt Stierhout. “We hebben over de hele linie beknibbeld.” Daarnaast is er geen ruimte voor vernieuwingen, ook in het vmbo dat in principe buiten de korting op de bekostiging valt; die heeft alleen betrekking op het mbo.

Evenals de andere AOC’s heeft Stierhout hoop dat de korting ongedaan wordt gemaakt. Want door de ingreep die het Nordwin College nu heeft moeten doen staat het onderwijs onder druk en er is geen ruimte voor vernieuwingen. “Als een viercilinder op twee cilinders moet draaien, dan gaat de kwaliteit van je onderwijs achteruit. Dat kan zo niet doorgaan. En we zijn als AOC’s tot nu toe heel netjes gebleven, met veel overleg, maar als dit niet verandert dan wordt het denk ik inderdaad tijd voor gerechtelijke stappen,” zegt de directeur in reactie op de vraag waarom het groene mbo-onderwijs het verschil in bekostiging niet aan de rechter voorlegt ter beoordeling.

Als dit niet verandert dan wordt het denk ik inderdaad tijd voor gerechtelijke stappen.

Voorlopig vertrouwen de AOC’s nog op de politiek. In de aanloop naar Prinsjesdag hebben de AOC’s geprobeerd de kwestie bij de politieke partijen op de agenda te krijgen, zegt Stierhout. Daarnaast loopt er nog altijd een onderzoek naar overheveling van het groene onderwijs van het ministerie van EZ naar dat van Onderwijs.

Kleinschalig, praktijkgericht
Ook onderzoeken de bewindslieden hoe het groene onderwijs zich de komende tien jaar moet ontwikkelen om onder andere betere aansluiting te krijgen op de vraag uit de arbeidsmarkt, al jaren een probleem.

De uitkomst van het onderzoek kan worden meegenomen bij het opstellen van een nieuw regeerakkoord, zo is de bedoeling. Dan zou onder een volgend kabinet de overheveling haar beslag kunnen krijgen. Stierhout is daar niet op tegen, maar vindt het alleen zinvol als daarmee de financiering wordt gelijkgetrokken met de ROC’s. Of dat ook werkelijk het geval zal zijn is afwachten, want het onderzoek is nog niet afgerond.

Dit artikel is in september gepubliceerd in Boerderij Vandaag