De bijstelling naar beneden van de melkprijs door Fonterra betekent voor een gemiddeld melkveebedrijf met een productie van 120.000 kilo milksolids een inkomstendaling van NZ$55.000 (€32.600) ten opzichte van vorig melkseizoen, zo heeft de zuivelorganisatie DairyNZ berekend. Voor heel Nieuw-Zeeland schat DairyNZ de inkomensdaling in de melkveehouderij op NZ$800 miljoen. Dat is 475 miljoen euro.

Financieel nog lastiger
Met de nieuwe melkprijs krijgen de melkveehouders het financieel nog lastiger dan ze het al hebben. Om break-even te draaien moet een melkveehouder NZ$5,40 per kilo milksolids ontvangen, aldus DairyNZ. Met de prijs die ze nu krijgen boeren ze dus ruim onder de kostprijs. Melkveehouders in Nieuw-Zeeland vangen dat op door koeien naar de slacht te brengen. Daarmee besparen ze op voerkosten.

In Nederland reageren boeren precies andersom, ze gaan bij een slechte melkprijs (zoals nu) juist méér melken om de kosten te spreiden over meer melk. De reden voor dit verschillende gedrag is dat de melkveehouders in Nieuw-Zeeland nauwelijks huisvestingskosten hebben (koeien lopen jaarrond buiten), terwijl de Nederlandse boeren door hun grote stallen juist wel veel (vaste) huisvestingskosten hebben. Tel daarbij op andere kosten (mest, krachtvoer, loonwerk) en het plaatje van de financieringslasten is in Nederland een heel andere dan in Nieuw-Zeeland; met minder koeien en dito melkproductie wordt de stal duurder in gebruik.

Al langere tijd voorspeld
De daling van de melkprijs van Fonterra is al langere tijd voorspeld door analisten, met name ingegeven door de daling van de grondstoffenprijzen op de internetveiling Global Dairy Trade. Vorig jaar zakten de prijzen fors in en herstel blijft uit. Op de eerste twee veilingen van dit jaar daalde de prijsindex met respectievelijk met 1,6 en 1,4 procent. De prijs van volle melkpoeder, het belangrijkste exportproduct voor Fonterra en Nieuw-Zeeland, deelde mee in de malaise en daalde op de laatste veiling naar US$2.188. Die prijs had US$3.000 moeten zijn om de melkprijs van NZ$4,60 te kunnen handhaven, aldus Fonterra.

Als verklaring voor de bijgestelde melkprijs zei Fonterra-voorzitter John Wilson dat er nog altijd sprake is van een disbalans tussen aanvoer en vraag op de wereldzuivelmarkt. Daarbij wees hij naar andere regio’s, met name Europa, waar de productie van melk blijft toenemen. Dit in tegenstelling tot Nieuw-Zeeland waar de productie in reactie op de lagere melkprijzen is gedaald met zo’n 4 procent.

In de analyse van Wilson zit veel Nieuw-Zeelandse frustratie opgesloten. Down under vinden ze dat wereldwijd op dezelfde manier moet worden gereageerd als de markt van vraag en aanbod uit balans is en daardoor de melkprijzen laag zijn. Bij een overaanbod moet de productie omlaag, maar aan die economische regel houden boeren zich in Noordwest-Europa dus niet. Gevolg: markt komt niet in evenwicht. En: hoe langer dat herstel op zich laat wachten, hoe meer (melk)geld het de boeren kost.