Minder overhead, meer onderwijs, het valt nog niet mee

Hij was er eerst niet voor in, maar nu geeft bestuursvoorzitter Koen Becking van Tilburg University zelf leiding aan de reorganisatie van de diensten op zijn universiteit. Gaat het goed komen met BEST? “Het wordt best een beetje spannend.”

Nu het stof van de eerste schermutselingen in de Universiteitsraad over het reorganisatieprogramma BEST is neergedaald, rijst de vraag: heeft het plan niet te veel averij opgelopen? Bestuursvoorzitter Koen Becking vindt van niet. Op alle punten hebben de plannen instemming van de Universiteitsraad, stelt de voorzitter vast. “Behalve op het punt van het reorganisatieontwerp. Dat riep te veel vragen op. Dat hebben we er daarom weer uit gehaald. We nemen er meer tijd voor. En als het plan beter kan, waarom zouden we dat niet doen? We gaan zo’n ontwerp er niet tegen heug en meug doorduwen.”

- U bagatelliseert toch het een en ander. De stuurgroep is gesneuveld. De voorzitter, Bas Werker, had een prominente rol in de roadshows waarin het personeel werd bijgepraat over de plannen. Hij zou de tweede fase van de reorganisatie gaan leiden, werd op het schild gehesen en enkele weken later bedankt voor de moeite. Dat is een serieus bedrijfsongeval.

“Dat is jullie kwalificatie. We hebben afgesproken dat we deze projecten professioneel opzetten. Daar hoort een duidelijke scheiding van verantwoordelijkheden en taken bij. Dan bedoel ik: een programmamanagement, een stuurgroep en het verantwoordelijke College van Bestuur. En in dit project wilden we per se een academicus in de lead, want die kon goed aangeven wat onderwijs en onderzoek belangrijk vinden. We waren heel blij dat Bas Werker dat wilde doen. En hij heeft het goed gedaan.”

- In een interview met Univers spreekt Werker over een ‘majeur bestuurlijke inschattingsfout’. Hij doelde daarmee op de kritiek in de Universiteitsraad op BEST die het CvB niet heeft zien aankomen. Herkent u zich daarin?

“Dat zijn uitspraken waar ik niet zo heel veel mee kan. Tot op de dag van vandaag is het nog steeds zo dat iedereen achter de doelstelling van deze operatie staat. Alles wat nu in de actualiteit speelt (UvA-protesten in Amsterdam, red): minder overhead, minder bureaucratie, meer geld naar onderwijs, kleinschaliger onderwijs – dat is precies wat wij met dit programma doen. En ik begrijp heel goed dat het voor betrokkenen pijnlijk is en emoties oproept. Het gaat natuurlijk wel ergens over. Het gaat over de hele ondersteuning van deze universiteit. Dat is een majeure operatie.”

Roadshows
Die majeure operatie haperde in januari en februari. In een aantal roadshows voor het personeel werden de plannen eind vorig jaar toegelicht. Veel medewerkers gingen met gemengde gevoelens naar huis, sommigen hadden een beroerde Kerst. De aangekondigde reorganisatie ging gepaard met het schrappen van 58 fte’s, gedwongen ontslagen werden niet uitgesloten. Bovendien werd er een vacaturestop ingesteld. En in 2015 zou de stuurgroep onder leiding van Bas Werker BEST verder invullen en uitrollen.

Maar het liep iets anders. De Universiteitsraad had veel kritiek op het organisatieontwerp, dat er in voorzag om alle diensten te bundelen in één organisatie. En ook wilde de U-raad dat bestuursvoorzitter Becking de invoering van BEST zelf moest gaan leiden. Op beide punten gaf het bestuur toe. Het organisatieontwerp werd ingetrokken en Becking ging op de bok zitten. Dat betekende het einde van de stuurgroep, die het advies voor de tweede fase had geschreven.

Zo stelde het bestuur onder druk van de U-raad de plannen flink bij. Ook de doelstelling om 5,5 miljoen euro te bezuinigen, werd gewijzigd in het streven om tussen 4 en 5,5 miljoen te besparen. Die bandbreedte is afgesproken, maar het bestuur koerst nadrukkelijk toch op een bezuiniging van 5,5 miljoen euro, zegt Becking. Want dat bedrag wil het college investeren in onderwijs en onderzoek. Negentig fte aan phd’s en docenten, om precies te zijn. “Dat is echt de uitdaging. En wat het college betreft gaan we dat doen. Sterker, dat is ook wat de faculteiten aan ons vragen: hou de hoofdlijn vast. En dat betekent betere ondersteuning, minder bureaucratie, minder managers, meer geld voor onderwijs en onderzoek.”

- In de hele discussie over het aantal te schrappen fte’s, heeft Werker gezegd dat het CvB aanvankelijk vroeg om te bekijken of er 150 fte konden worden weggestreept. Dat was een opmerkelijke uitspraak. Temeer omdat het CvB bij de presentatie van de plannen vertelde minder ambitieus te zijn dan de stuurgroep die uiteindelijk voorstelde om 90 fte te bezuinigen. De U-raad vroeg zich af of u wel eerlijk en transparant bent geweest. Hoe kijkt u daar op terug?

“Volgens mij moet het college zijn huiswerk goed doen. En we hebben uiteindelijk een besluit genomen om 58 fte te schrappen met als opbrengst 90 fte extra in onderwijs en onderzoek.”

- Blijft de vraag of het bestuur aanvankelijk 150 fte wilde bezuinigen. Dat is een kwart van de ondersteuning.

“Een kwart van de ondersteuning, jullie zeggen het zelf. Zo’n aantal is niet realistisch. Uiteindelijk hebben we besluiten genomen die wel realistisch zijn.”

- Toch nog een keer de vraag: is die 150 fte genoemd?

De bestuursvoorzitter kijkt vriendelijk en zegt na een moment van stilte: “Dit is wat ik er over te zeggen heb.”

Werkgroepen
- Ander punt van kritiek betrof het werk van de 13 werkgroepen die de diensten hebben doorgelicht. Hun bevindingen waren nauwelijks terug te vinden in het advies van de stuurgroep, zo oordeelde de U-raad. Gaat dat veranderen?

“We hebben gezegd: dat nemen we ons ter harte. Dus we gaan in de vervolgfase echt recht doen aan de bevindingen van de werkgroepen. Dat betekent overigens niet dat we alles overnemen. Je hebt nog altijd de bestuurlijke keuzes die we moeten maken.”

- U zegt dat zorgvuldigheid erg belangrijk is in het vervolg van het traject. Zou dat kunnen betekenen dat er meer tijd nodig is voor de invoering?

“Dat is een ingewikkelde vraag. Zorgvuldigheid is heel belangrijk en de reorganisatie gaat door. Je moet kijken hoe dat zich tot elkaar verhoudt. En of je iedereen wel recht doet.”

- Is het denkbaar dat u uit het oogpunt van zorgvuldigheid weer een paar roadshows gaat geven?

“Als dat op enig moment opportuun is, zullen we dat zeker doen.”

- Maar deze keer nádat u groen licht heeft gekregen van de U-raad?

“Ja. We zijn nu uitgebreid bezig met ateliergesprekken. Daarna praten we met de medezeggenschap over de hoofdlijnen van de reorganisatie. Dat gebeurt deze maand. En in juli praten we dan over het reorganisatieplan, waarover de medezeggenschap moet adviseren. Daarna volgen nog het personeelsplan en het reorganisatieplan.”

- De medezeggenschap heeft bedongen dat u zelf de kar trekt. Wat is concreet nu uw betrokkenheid?

“Ik heb nu dagelijks overleg met de kwartiermakers. Ik zit bij het directeurenoverleg. Bij dat van de decanen. Ik zit overal bij. Ik hoor nu alles uit de eerste hand. Dat heeft zeker voordelen.”

- Dan heeft u vast ook zicht op het commitment met de plannen zoals die nu worden gemaakt door de kwartiermakers. U heeft er vertrouwen in dat de medezeggenschap straks instemt?

“Nou, dat zeg ik niet. Het wordt best een beetje spannend. Het is wel zaak dat de schools, de diensten en de medezeggenschap zeggen: dit is het doel voor de komende jaren. Het is belangrijk dat het slaagt, want dit doe je maar eens in de vele jaren.”

- In december heeft het college van bestuur een vacaturestop afgekondigd. Mensen met een tijdelijk contract komen in principe niet in aanmerking voor verlenging. Terwijl er onder die mensen krachten zijn die heel goed functioneren. Waarom in dit traject ook niet gekozen voor kwaliteit?

“We hebben hier met het lokaal overleg, de vakbonden, uitgebreid over gepraat. We zijn samen tot deze regeling gekomen, die overigens niet rigide is. En het zijn de regels van het spel om het zittende personeel te beschermen. Daar dienen we aan te voldoen. We zijn een nette werkgever.”

Dit artikel is samen geschreven met Rik Wassens en gepubliceerd in Univers, het universiteitsblad van Tilburg University