MOOC, de revolutie

In de Verenigde Staten wordt gesproken over een revolutie in het hoger onderwijs. Niets heeft meer potentie om miljoenen over de hele wereld met onderwijs te laten ontsnappen aan hun armoedige bestaan, schrijft columnist Thomas Friedman in The New York Times. Hij heeft het over MOOC. MOOC staat voor massive open online course, een vrij toegankelijk onlineplatform waar docenten en studenten elkaar treffen. In de VS hebben topuniversiteiten als Stanford en Massachusetts Institute of Technology MOOC omarmd.

Deze vrije toegang tot ‘s werelds beste hoogleraren en lesmateriaal zet het hoger onderwijs op z’n kop; de manier van lesgeven, de wijze van studeren, de kansen op werk. Studenten uit de hele wereld, arm, rijk, kruipen achter de computer en tanken wetenschap. De zogeheten OpenCourseWare (vrij delen van lesmateriaal via internet) bestaat al meer dan een decennium, maar met MOOC is er nu sprake van onstuimige groei. Inmiddels volgen wereldwijd 2,4 miljoen studenten een van de 214 cursussen die door 33 universiteiten worden aangeboden, schrijft Friedman. Een jaar geleden waren het er nog 300.000.

En er gebeuren mooie dingen, zegt Friedman.

Als Mitch Duneier, hoogleraar sociologie aan de Princeton Universiteit, een college geeft volgen 40.000 studenten uit 113 landen zijn les. Dat zijn meer studenten dan er op dat moment op de campus van MIT rondlopen. Duneier krijgt in een paar dagen duizenden vragen en opmerkingen, na drie weken heeft hij meer feedback dan in al die jaren daarvoor dat hij college heeft gegeven. Die commentaren van mensen met verschillende culturele en geografische achtergronden beïnvloeden zijn colleges en seminars.

Een Egyptische student uit Cairo vertelt op het online forum waar studenten elkaar helpen met het huiswerk, dat hij afhaakt. Hij kan het niet meer opbrengen. Klasgenoten uit Cairo nodigen hem uit in een theehuis, waar ze hem hun hulp aanbieden.

Een 17-jarige jongen genaamd Daniel schrijft een brief. Hij is autist en kan niet in groepen functioneren; stil zitten in een klas is voor hem een onmogelijk opgave. Hij communiceert eigenlijk alleen via de computer. Voor het eerst volgt hij nu college, een online course moderne poezië. Hij geniet er van. Door de academische uitdaging en discipline en de wetenschap dat zijn beroerde sociale vaardigheden niet worden beproefd, is hij z’n autisme beter de baas. Hij heeft aansluiting met de wereld.

Wenkend perspectief

Online onderwijs van de beste hoogleraren ter wereld, het is een wenkend perspectief voor velen over de hele wereld, stelt Friedman. Armen krijgen toegang tot het beste onderwijs, wat ze kansrijker maakt om werk te vinden of om een gooi te doen naar een beter betaalde baan. Andersom biedt MOOC vele miljoenen intelligente mensen de kans zich te ontplooien en een bijdrage te leveren aan het oplossen van de grote problemen in de wereld.

Maar MOOC doet meer. Naast de traditionele on-campus studie met bul, krijg je off-campus onderwijs met certificaten voor online cursussen. Partjesonderwijs, shoppen in de winkel van het wetenschappelijk onderwijs. Een cursus literatuur in Edinburg, een cursus ict op Stanford en dan nog een certificaat ondernemerschap halen op Wharton.

Gaat het zo’n vaart lopen? E-learning heeft zijn schaduwkanten. In Nederland beginnen veel studenten vol goede moed aan het zogeheten afstandsleren in het hoger onderwijs, maar merken op hun eenzame zolderkamers ras dat online-studeren zonder lijfelijk contact met docent en mede-studenten moeilijk is en dat ze de discipline missen om de opleiding te voltooien. Het percentage afstandstudenten dat de online-opleiding afmaakt is dan ook schrikbarend laag.

Andere obstakels

En er zijn andere obstakels. Wat is de waarde van zo’n certificaat? Valt te garanderen dat studenten ook werkelijk alle opdrachten (zelf) hebben gemaakt? Bovendien, wat is de impact op het universitaire onderwijs als een handvol excellente universiteiten colleges gaan geven aan miljoenen over de hele wereld? Worden andere universiteiten veroordeeld tot een kwalitatief schrijnend bestaan of kunnen ze de poorten sluiten door gebrek aan studenten? Stappen ze noodgedwongen over op het zogeheten blended learning, een geïntegreerde combinatie van traditioneel en ‘online’ onderwijs?

Friedman kent de scepsis, maar gelooft in een verdere groei. Hij ziet overal kansen. En die zijn niet in de lijn van professor Jan Derksens’ pleidooi om hoorcolleges te verplaatsen naar het internet, omdat universiteiten moeten aansluiten bij de nieuwe psychologische identiteit van jongeren die onder invloed van (online)technologie individualistisch en narcistisch zijn geworden.

Nee, Friedman heeft het bijvoorbeeld over ontwikkelingshulp. Hij ziet dat zo voor zich: Voor relatief weinig geld huurt de Amerikaanse overheid een gebouw in Cairo, installeert er enkele tientallen computers, zorgt voor een supersnelle internetverbinding, huurt een lokale leerkracht in voor de begeleiding en nodigt geïnteresseerde Egyptenaren uit om online in het Arabisch ondertitelde cursussen te volgen bij de beste hoogleraren in de wereld.

Zo leg je de basis voor een nieuwe revolutie.