Heimwee naar AKI

In en rond de voormalige dekenfabriek van de Twentse Textiel Maatschappij in Enschede wemelt het van de werklui. Zij boren, leggen leidingen aan, bevestigen verlichting. Overal staan trappen en ligt gereedschap. Buiten graven kranen gleuven. Wie niet beter weet, waant zich op een bouwplaats. Maar hier wordt les gegeven. Het textielgebouw is het nieuwe onderkomen van de Academie Art & Design van kunsthogeschool Artez.

“Het gebouw is helemaal nog niet klaar,” zeggen studenten. Zij houden pauze op het gras voor het gebouw in de wijk Roombeek. Ruim tweehonderd meter verderop ontplofte op 13 mei 2000 de vuurwerkfabriek. De oude textielgebouwen overleefden de ramp.

De studenten hebben een half jaar geleden de studentenraad nieuw leven in geblazen. Uit onvrede over de communicatie, vertellen ze. Want die vinden ze slecht en kwam tot een dieptepunt bij de verhuizing. Er ging van alles mis, zeggen de studenten. Het kwam hier op neer: geen student wist wanneer hij met welke spullen waar naar toe moest. En toen ze er eenmaal waren, werd er nog volop geklust. Dat was januari, nu is het maart en nog is het gebouw niet opgeleverd. Daardoor kunnen studenten van het derde en vierde jaar er nog niet in.

Verscherpt toezicht

Problemen. En die werden nog groter toen er een verdenking rees van malversatie, wat duidt op financieel gerommel. Maar welke die malversatie is, blijft vooralsnog onduidelijk. Er wordt onderzoek gedaan en in afwachting daarvan wordt er gezwegen. Het college van bestuur van Artez lichtte wel de onderwijsinspectie in, die de hogeschool meteen onder verscherpt toezicht plaatste. Het was gelijk ook een van de laatste daden van het bestuur want dat werd door de eigen Raad van Toezicht op non-actief gesteld. Reden: ‘een onoverbrugbaar verschil van inzicht over het te voeren beleid’.

Een Raad van Toezicht die het bestuur naar huis stuurt, het komt niet zo vaak voor maar studenten halen hun schouders op als de bestuurlijke crisis ter sprake komt. Ze hadden zoiets gehoord, en er wordt nu veel over gepraat, maar verder weten ze er niet zoveel van. Hun sores zit in het gebouw. Schilderen, zeggen ze, moeten ze op de gang, want de lokalen zijn te klein. Lampen hangen te laag, waardoor veel ruimte niet gebruikt kan worden. De kantine vinden ze grauw en ongezellig. En er staan banken die, zo fluisteren studenten, veel geld hebben gekost. Vinden ze wel raar voor een school die met moeite de touwtjes aan elkaar knoopt.

“We willen dat het beter wordt, want we houden van deze school,” zeggen de studenten van de studentenraad. Ze vertellen dat de problemen wortelen in cultuurverschillen tussen de vestigingen in Arnhem, Zwolle en Enschede. Artez, met 3000 studenten, is een fusieschool. De studenten, die niet met hun namen in de publiciteit willen (‘we zijn eerlijk in onze kritiek, maar willen hier wel gewoon kunnen blijven studeren’), zeggen het zo: In Zwolle zijn ze behoudend en christelijk, in Arnhem prestigieus en commercieel en in Enschede koesteren ze de vrijplaats die de Akademie voor Kunst en Industrie (AKI) altijd is geweest. “Vanuit Arnhem willen ze ons allerlei Artez-regels opleggen, maar we willen onze vrijplaats terug.” En wat betekent dat dan? “Sfeer. Vrijheid. Onze eigen dingen doen. Tot ‘s nachts door werken aan onze werkstukken als we dat willen. Dat kon in het oude gebouw. Hier gaat de school 10 uur ‘s avonds dicht.”

Als studentenraad hebben ze hun kritiek aan voorzitter Dingeman Kuilman voorgelegd. Hij luisterde in een gesprek zorgvuldig zeggen ze, maar hij is nu weg. Dus hoe verder? “We gaan de nieuwe directeur bombarderen met onze problemen. En hopen dat het helpt.”